Wystarczy tylko 30 sekund…

Higiena rąk to najprostsza i najskuteczniejsza forma profilaktyki. Mycie dłoni wodą i mydłem może całkowicie usunąć z powierzchni skóry drobnoustroje patogenne. Aby mieć pewność, że dłonie są czyste, należy myć je przez około 30 sekund. Polacy robią to najczęściej od 10 do 20 sekund (odpowiednio 42% i 24%).

Przez ręce przenoszone są m.in. rotawirusy i norowirusy, odpowiedzialne za biegunki, gronkowiec złocisty, powodujący zakażenia skóry i zatrucia pokarmowe, pałeczki Salmonella, Shigella, patogenne Escherichia coli, jaj tasiemca i owsika. Przez dotyk można przenieść także wirusy grypy i przeziębienia.

… aby pozbyć się z rąk groźnych zarazków

Mycie rąk może zmniejszyć o połowę liczbę chorób biegunkowych i o blisko 30% liczbę zakażeń dróg oddechowych. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 69% zakażeń przewodu pokarmowego było skutkiem przenoszenia zarazków poprzez zanieczyszczone ręce i powierzchnie. To przede wszystkim złe nawyki higieniczne dorosłych są przyczyną chorób biegunkowych u najmłodszych dzieci. W grupie dzieci do 5. roku życia przebieg zakażeń przewodu pokarmowego może być bardzo ciężki. Każdego roku na świecie z powodu biegunek umiera 3,5 do 4 mln dzieci w tej grupie wiekowej. Drugą grupą ryzyka są osoby w podeszłym wieku (powyżej 65. roku życia).

Dziecko uczy się dbania o higienę od rodziców. To opiekunowie są odpowiedzialni za wyrobienie w maluchach dobrych nawyków higienicznych. W Polsce niestety edukacja najmłodszych szwankuje, gdyż jak wskazuje badanie tylko 48% dzieci myje ręce przed jedzeniem, a 35% robi to nieregularnie.

Zarazki – niewidoczni lokatorzy

Ważne jest także dbanie o powierzchnie w domu. Jak pokazuje raport „Higiena rąk i otoczenia Polaków” w miejscu, gdzie powinniśmy czuć się najbezpieczniej i najpewniej występuje wiele potencjalnie chorobotwórczych zarazków. Na przykład na blatach kuchennych można znaleźć drobnoustroje flory kałowej, piloty do telewizorów są z kolei siedliskiem bakterii środowiskowych oraz pochodzących ze skóry rąk i flory kałowej. Na wielu innych płaszczyznach znaleziono także podczas badania bakterie Gram ujemne (E.coli., Klebsiella spp., Enterobacter spp.,Acinetobacter spp. i inne) oraz grzyby pleśniowe.

Wyniki te nie pokrywają się jednak wprost z wiedzą Polaków na temat miejsca występowania drobnoustrojów. Polacy zapytani „Gdzie w kuchni Pani/Pana zdaniem znajduje się najwięcej szkodliwych zarazków” respondenci wskazywali przede wszystkim: kosze na śmieci (54%), gąbki kuchenne (18%), i uchwyt lodówki (6%). Dopiero na czwartym miejscu znalazł się blat kuchenny – tylko 5% uważa to miejsce za potencjalnie zanieczyszczone.

Warto pamiętać, że większość mikroorganizmów może przeżyć poza organizmem ludzkim od kilku dni do nawet kilkunastu miesięcy. Wiedza ta może być przydatna szczególnie w okresie wzmożonych zachorowań na grypę i innych infekcji górnych dróg oddechowych:

• wirus grypy rozprzestrzenia się w drobnych kroplach, które wydostają się z naszych ust i nosa podczas mówienia, kichania i kaszlu. Każdy z nas może zarazić się wirusem, kiedy we wdychanym powietrzu znajdą się „zakażone kropelki”, bądź kiedy dotykamy osoby albo rzeczy zainfekowanych wirusem, np. poręczy, klamek, a później przyłożymy dłoń do nosa lub oczu. Wirus grypy może przetrwać poza organizmem człowieka do 48 godziny;
• wirus HIV jest w stanie przeżyć do 7 dni. Jednak wirusy wywołujące zatrucia pokarmowe są wytrwalsze – np. rotawirusy żyją do 60 dni, a adenowirusy do 3 miesięcy poza ustrojem ludzkim;
• na wilgotnych powierzchniach „dobrze czują się” pałeczki E. Coli – są w stanie przetrwać do 16 miesięcy. Ponadto warto zaznaczyć, że zaledwie 10 komórek bakterii E. Coli wystarczy, aby wywołać zakażenie;
• suche środowisko jest z kolei bardziej sprzyjające dla gronkowca złocistego, który zachowuje żywotność przez 7 miesięcy, a także prątków gruźlicy, które mogą pozostawać żywe nawet przez kilka lat.