Mięśniaki macicy są najczęstszymi guzami łagodnymi żeńskich narządów płciowych. Leczy się je zazwyczaj dopiero wtedy, gdy powodują dolegliwości. W większości przypadków jest to leczenie operacyjne. Guzy, które nie powodują objawów należy obserwować. Wskazane są wówczas kontrole u ginekologa co 3-4 miesiące. Jednakże mięśniaki macicy dość często powodują niemożność zajścia w ciążę, utrudniając zapłodnienie. Z reguły pojawiają się u kobiet, które nie rodziły jeszcze dzieci. Oszacowano, że mięśniaki mogą być związane z niepłodnością u 5-10% kobiet, a u 2-3% są jedyną przyczyną niepłodności.
Obecność mięśniaków w macicy komplikuje przebieg ciąży, porodu i połogu. Mogą być przyczyną poronień, porodu przedwczesnego, nieprawidłowego położenia płodu i zaburzeń czynności skurczowej podczas porodu. Podczas ciąży mięśniaki rosną szybciej – powodem jest fizjologicznie wysoki poziom hormonów płciowych. W czasie połogu, podczas pierwszych 6 tygodni po porodzie, kobiety z mięśniakami częściej są narażone na powikłania.
Mięśniaki wykrywane są zazwyczaj u kobiet pomiędzy 35 a 50 rokiem życia, gdyż są guzami zależnymi od wpływu hormonów i to zarówno estrogenów, jak i progesteronu. Estrogeny działają stymulująco na wzrost guzów, dlatego też po klimakterium nie tworzą się nowe, a istniejące już nie powiększają się lub nawet ulegają zmniejszeniu. Wiąże się to z niskim poziomem estrogenów - hormonów wytwarzanych przez jajniki w okresie dojrzałości płciowej. Identyczny wpływ ma progesteron – objawia się to możliwością pojawienia się lub znacznym wzrostem mięśniaków podczas ciąży i zmniejszaniem się w okresie poporodowym.
Mięśniaki macicy w początkowej fazie wzrostu właściwie nie powodują dolegliwości. Wystąpienie objawów jest zależne od ich umiejscowienia, liczby i wielkości. Aż 20% kobiet z mięśniakami macicy nie ma żadnych objawów, 30% skarży się na obfite i bolesne krwawienia miesiączkowe, a około 40% ma objawy ucisku. Pozostałe obserwują najczęściej nieregularne, międzymiesiączkowe krwawienia oraz plamienia z dróg rodnych. Jeśli mięśniaki zniekształcają jamę macicy to mogą powodować upośledzenie płodności lub wystąpienie poronień.
Mięśniaki często uciskają na pęcherz i cewkę moczową, powodując zaleganie moczu i zapalenia tych narządów. Nieprawidłowe i obfite krwawienia powodują ponadto niedokrwistość. Kobiety odczuwają wówczas osłabienie, duszność, przyspieszenie tętna oraz bóle głowy.
Nie należy zaniedbywać żadnych dolegliwości dotyczących narządów kobiecych. To my najlepiej znamy nasze ciała i powinnyśmy najwcześniej wyłapywać różne anomalie. Pamiętajmy, że większość wcześnie wykrytych chorób kobiecych, nawet o wiele groźniejszych niż mięśniaki, jest w pełni wyleczalna.